Na czym polega hydrodekompresja w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) to powszechna neuropatia uciskowa, która pojawia się, gdy nerw pośrodkowy jest ściśnięty w kanale nadgarstka.[1] Początkowo objawia się to drętwieniem, mrowieniem i bólem w kciuku oraz palcach wskazującym, środkowym i częściowo serdecznym.[2] Z biegiem czasu dolegliwości mogą się nasilać, prowadząc do osłabienia siły chwytu, a nawet zaniku mięśni.[2] W takich sytuacjach hydrodekompresja stanowi nowoczesną, minimalnie inwazyjną alternatywę dla leczenia zachowawczego, które nie przynosi efektów, a także może opóźnić lub zastąpić potrzebę interwencji chirurgicznej.[1]
Jak działa hydrodekompresja?
Hydrodekompresja, znana również jako hydrodyssekcja, to precyzyjny zabieg iniekcyjny przeprowadzany pod kontrolą ultrasonografu (USG).[1] Polega na podaniu płynu w okolice uciśniętego nerwu, aby oddzielić go od otaczających struktur, takich jak powięzie, zrosty czy troczek zginaczy.[1]
Skuteczność tej metody opiera się na trzech filarach:
- Mechaniczne uwolnienie – płyn pod ciśnieniem rozdziela zrośnięte tkanki, co przywraca nerwowi swobodę ruchu.[1]
- Poprawa ukrwienia – uwolnienie naczyń krwionośnych (vasa nervorum) od mikroucisku usprawnia krążenie, zmniejsza obrzęk i wspomaga usuwanie toksyn.[3]
- Działanie biologiczne – w zależności od użytej substancji, zabieg może wyciszać receptory bólowe (nervi nervorum) lub pobudzać naturalne procesy naprawcze.[4]
Diagnostyka i przygotowanie do zabiegu
Podstawą w diagnozowaniu ZCN są badania elektrofizjologiczne, takie jak elektromiografia (EMG) i elektroneurografia (ENG), które pozwalają ocenić stopień uszkodzenia nerwu.[5] Jednak to ultrasonografia odgrywa kluczową rolę w planowaniu hydrodekompresji.[5]
Badanie USG umożliwia dokładne zobrazowanie nerwu pośrodkowego i zmierzenie jego pola przekroju poprzecznego (CSA), co pomaga określić stopień zaawansowania schorzenia:[5]
- Postać lekka – CSA 10–13 mm²[6]
- Postać umiarkowana – CSA 13–15 mm²[6]
- Postać ciężka – CSA powyżej 15 mm²[6]
Dzięki obrazowaniu USG zabieg jest nie tylko skuteczny, ale przede wszystkim bezpieczny.[1]
Jak przebiega zabieg?
Procedura musi być wykonywana pod stałą kontrolą USG. Najczęściej stosuje się technikę in-plane, w której igła jest wprowadzana równolegle do głowicy aparatu.[7] Taki sposób pozwala na ciągłe monitorowanie całej długości igły, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia nerwu.[7] Do zabiegu używa się cienkich igieł (22–30 G), aby zmniejszyć dyskomfort i uraz tkanek.[8] Czasem, oprócz podania płynu, wykonuje się dodatkowo mikroperforacje troczka zginaczy, co wspomaga mechaniczne odbarczenie nerwu.[6]
Jakie substancje są stosowane?
Wybór płynu ma wpływ na ostateczny rezultat. Najczęściej wykorzystuje się sól fizjologiczną, która działa głównie mechanicznie. Inne opcje to kortykosteroidy o właściwościach przeciwzapalnych, stymulujące regenerację osocze bogatopłytkowe (PRP) oraz 5% roztwór glukozy (D5W), który działa przeciwbólowo i neuromodulująco.
Metaanalizy badań wskazują, że optymalna objętość płynu to 5 ml.[9] Okazuje się, że 5% roztwór glukozy (D5W) najszybciej przynosi ulgę i poprawia funkcję ręki w dłuższej perspektywie.[9] Z kolei osocze bogatopłytkowe (PRP) najskuteczniej redukuje ból w obserwacjach trwających do 24 tygodni, co sugeruje jego potencjał do trwalszej regeneracji nerwu.[9]
Bezpieczeństwo i korzyści dla pacjentów
Hydrodekompresja jest procedurą o wysokim profilu bezpieczeństwa. Dzięki kontroli USG ryzyko powikłań, takich jak uszkodzenie nerwu, jest znikome.[10] Ewentualne skutki uboczne, jak przejściowy ból czy zasinienie, są rzadkie i krótkotrwałe.[10]
Metoda ta jest szczególnie korzystna dla osób z chorobami współistniejącymi. Użycie D5W lub soli fizjologicznej nie wpływa na poziom cukru we krwi, co czyni ją bezpieczną dla diabetyków.[11] Co więcej, zabieg nie wymaga odstawiania leków przeciwkrzepliwych.[12]
Hydrodekompresja w porównaniu z innymi metodami
W zestawieniu z iniekcjami sterydowymi hydrodekompresja (zwłaszcza z D5W lub PRP) daje trwalsze rezultaty.[13] W porównaniu z operacją chirurgiczną jest znacznie mniej inwazyjna, a czas rekonwalescencji jest krótszy.[10] Mimo to jej status w międzynarodowych wytycznych bywa niejednoznaczny, głównie z powodu braku długoterminowych badań porównawczych z leczeniem operacyjnym.[14]
Postępowanie po zabiegu
Jedną z głównych zalet tej metody jest krótki czas powrotu do sprawności, wynoszący zwykle 3–4 dni.[12] Po zabiegu zaleca się rehabilitację, w tym regularne wykonywanie ćwiczeń ślizgowych nerwu pośrodkowego (nerve gliding exercises).[15] Pomagają one utrzymać ruchomość nerwu i zapobiegają tworzeniu się nowych zrostów.[15]
Inne zastosowania hydrodekompresji
Technika ta z powodzeniem jest stosowana także w leczeniu innych neuropatii uciskowych, takich jak zespół rowka nerwu łokciowego, zespół kanału stępu czy neuropatia Baxtera.[16]
Bibliografia
- A safe and easy-to-use ultrasound-guided hydrodissection technique for the carpal tunnel syndrome: a minimally invasive approach – PMC, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9402831/
- Carpal tunnel syndrome – Symptoms and causes – Mayo Clinic, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel-syndrome/symptoms-causes/syc-20355603
- Ultrasound Guided Carpel Tunnel Syndrome Hydrodissection; It’s All About It – Journal of Neurosonology and Neuroimaging, https://www.j-nn.org/journal/view.php?number=184
- Safety and Efficacy of Ultrasound-Guided Perineural Hydrodissection as a Minimally Invasive Treatment in Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review – MDPI, https://www.mdpi.com/2075-4426/14/2/154
- Badanie USG na stwierdzenie zespołu cieśni nadgarstka – Hydrodekompresja, https://hydrodekompresja.pl/diagnostyka/usg
- SAT0404 Efficacy and Safety of Hydrodissection of Median Nerve as a Treatment of Idiopathic Carpal Tunnel Syndrome | Annals of the Rheumatic Diseases, https://ard.bmj.com/content/72/Suppl_3/A719.4
- Ultrasound-Guided Nerve Hydrodissection for Pain Management: Rationale, Methods, Current Literature, and Theoretical Mechanisms – PubMed Central, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7414936/
- Ultrasound-guided Carpal Tunnel Injections – PMC, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8884860/
- Ultrasound-Guided Nerve Hydrodissection for the Management of …, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39894044/
- Long-Term Clinical Outcomes and Patient Satisfaction Following Ultrasound-Guided Hydrodissection for Carpal Tunnel Syndrome: A Comprehensive Reviews – Journals, https://journals.salviapub.com/index.php/gmj/article/view/3638
- Study Details | NCT06882603 | Efficacy of Corticosteroid Injection and Nerve Hydrodissection in Carpal Tunnel Syndrome | ClinicalTrials.gov, https://www.clinicaltrials.gov/study/NCT06882603?term=hydrodissection%20ultrasound&cond=carpal%20tunnel%20syndrome&aggFilters=status:rec%20act&viewType=Table&rank=4
- LINOSEKCJA – bezoperacyjny zabieg na cieśń nadgarstka. – Dobra Diagnostyka, https://dobradiagnostyka.com.pl/home,100,linosekcja__bezoperacyjny_zabieg_na_cies%C5%84_nadgarstka.html
- Ultrasound-Guided Interventions for Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analyses – MDPI, https://www.mdpi.com/2075-4418/13/6/1138
- Hydrodissection for Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review – PubMed, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34261895/
- Carpal Tunnel Release Post-Op Protocol, https://med.virginia.edu/orthopaedic-surgery/wp-content/uploads/sites/242/2015/11/copy_of_CTROPENProtocolandHEP.pdf
- Peripheral Nerve Hydrodissection – ESPMedicine – Elite Sports Performance Medicine, https://www.espmedicine.com/post/peripheral-nerve-hydrodissection
- Zespół cieśni nadgarstka: przyczyny, objawy, leczenie – Meden-Inmed Sp. z.o.o, https://sklep.meden.com.pl/blog/aktualnosci/zespol-ciesni-nadgarstka
