Co to jest tomografia komputerowa oraz jak się przygotować?
Tomografia komputerowa jest zaawansowanym badaniem diagnostycznym, które wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie w celu uzyskania szczegółowych obrazów wnętrza ciała. Procedura ta jest nieinwazyjna i pozwala na wizualizację narządów, kości i tkanek, co umożliwia dokładną ocenę różnych schorzeń.
Co to jest tomografia komputerowa?
Tomografia komputerowa jest zaawansowaną techniką obrazowania medycznego, opartą na promieniowaniu rentgenowskim (RTG). To ulepszona wersja tradycyjnych zdjęć rentgenowskich, gdzie źródło promieniowania i detektor wykonują serię obrotów wokół pacjenta, rejestrując wiele ujęć w różnych pozycjach. Te ujęcia są następnie łączone przez komputer w kompleksowy trójwymiarowy obraz badanej części ciała.
Tomografia komputerowa – przebieg badania
W trakcie badania pacjent leży na stole tomografu, a czasami może być unieruchomiony, aby zapobiec przypadkowym ruchom, które mogłyby wpłynąć na jakość obrazu. Czas trwania badania zależy od obszaru, który wymaga oceny i może wynosić od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.
Tomografia komputerowa dostarcza znacznie bardziej szczegółowych informacji niż tradycyjne badanie rentgenowskie, co pozwala lekarzom na dokładniejszą diagnozę i monitorowanie schorzeń. Jednak warto zaznaczyć, że zastosowanie promieniowania rentgenowskiego wiąże się z narażeniem pacjenta na dawkę promieniowania. Dlatego tomografii komputerowej nie powinno się nadużywać, a zastosowanie tej techniki powinno być odpowiednio uzasadnione przez lekarza.
W celu minimalizacji narażenia na promieniowanie, lekarze starają się dobrać optymalny czas trwania badania oraz zastosować techniki związanego z dawką, takie jak zastosowanie jak najniższych możliwych dawek promieniowania, czy użycie kontrastu tylko wtedy, gdy jest to konieczne do oceny danego schorzenia.
Warto podkreślić, że korzyści wynikające z uzyskania dokładnych informacji diagnostycznych z tomografii komputerowej zwykle przewyższają minimalne ryzyko związane z dawką promieniowania. W każdym przypadku lekarz dokładnie rozważa stosunek korzyści do ryzyka, aby zapewnić najlepszą opiekę medyczną dla pacjenta.
Wskazania do wykonania badania tomografii komputerowej
Tomografia komputerowa może być zalecana w przypadku podejrzenia lub monitorowania różnych schorzeń, takich jak urazy, guzy, choroby układu oddechowego, choroby układu krążenia, czy schorzenia narządów jamy brzusznej. Jest szczególnie przydatna w sytuacjach wymagających dokładniejszej oceny struktur wewnętrznych niż to jest możliwe w przypadku zwykłego zdjęcia rentgenowskiego.
Tomografia komputerowa wykorzystywana jest do badania takich schorzeń jak:
- Ocena urazów: Tomografia komputerowa (TK) jest używana do diagnostyki i monitorowania urazów ciała, takich jak złamania, wstrząsy mózgu, urazy kręgosłupa, czy obrażenia narządów wewnętrznych.
- Obrazowanie narządów wewnętrznych: Tomografia komputerowa (TK) pozwala na dokładne zobrazowanie różnych narządów wewnętrznych, takich jak mózg, płuca, serce, wątroba, nerki, trzustka i inne, umożliwiając wykrycie zmian chorobowych.
- Diagnostyka chorób nowotworowych: Tomografia komputerowa (TK) jest stosowana do wykrywania guzów, nowotworów i oceny ich rozmiaru oraz rozmieszczenia w organizmie.
- Badania jamy brzusznej: Tomografia komputerowa (TK) brzucha pozwala na ocenę stanu narządów jamy brzusznej, takich jak jelita, pęcherzyk żółciowy, śledziona, czy trzustka.
- Diagnostyka chorób układu oddechowego: Tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej jest stosowana do wykrywania zmian w płucach, takich jak zatory, guzy, czy zmiany związane z infekcjami.
- Ocena chorób układu kostno-stawowego: Tomografia komputerowa (TK) może być używana do oceny chorób stawów, kręgosłupa i kości, w tym zwyrodnień stawów, dyskopatii, czy guzów kostnych.
- Planowanie zabiegów i operacji: Tomografia komputerowa (TK) dostarcza precyzyjnych obrazów, które są pomocne w planowaniu procedur chirurgicznych oraz nakierowywaniu igieł podczas biopsji.
- Diagnostyka stanów nagłych: Tomografia komputerowa (TK) jest często stosowana w przypadku pacjentów z nagłymi objawami, takimi jak ból brzucha, ból głowy, urazy, czy utrata przytomności, w celu szybkiej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Jak się przygotować do badania tomografii komputerowej (TK):
Przygotowanie do tomografii komputerowej może różnić się w zależności od badanego obszaru ciała. Często wymaga się od pacjenta ograniczenia spożycia pokarmów i płynów przed badaniem, zwłaszcza w przypadku badań jamy brzusznej. Warto również poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, alergiach oraz o możliwej ciąży. Oto ogólne wytyczne dotyczące przygotowania do badania:
- Skonsultuj się z lekarzem: Upewnij się, że rozmawiasz z lekarzem przed planowanym badaniem. Zostanie ono dostosowane do twoich indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia.
- Środek kontrastowy: Jeśli tomografia komputerowa (TK) ma być wykonana z użyciem środka kontrastowego, może być konieczne oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi. Warto upewnić się, że wynik tego badania będzie dostępny przed terminem tomografii komputerowej. Osoby z chorobami tarczycy powinny dodatkowo zbadać poziom TSH.
- Czas na czczo: Przed badaniem, zazwyczaj przez co najmniej 4 godziny, należy powstrzymać się od jedzenia i picia. Wskazane jest także unikanie spożywania nadmiernych ilości płynów bezpośrednio przed tomografią komputerową.
- Informuj o swoich lekach: Poinformuj lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza jeśli jesteś na stałe leczony z powodu przewlekłych chorób. To ważne, aby lekarz był świadomy twojej aktualnej terapii.
- Astma: W przypadku astmy, ważne jest, aby mieć przy sobie leki wziewne, które normalnie stosujesz w razie wystąpienia duszności.
- Zachowuj spokój: Warto zachować spokój przed badaniem TK, aby uniknąć przypadkowych ruchów, które mogłyby wpłynąć na jakość obrazu.
Przygotowanie do tomografii komputerowej może nieco się różnić w zależności od specyfiki badania i stanu zdrowia pacjenta. Dlatego najważniejsze jest skonsultowanie się z lekarzem, który zapewni odpowiednie wskazówki i zaplanuje procedurę, tak aby zapewnić jak najdokładniejszą diagnostykę i bezpieczeństwo pacjenta.
Tomografia komputerowa przeciwwskazania do badania
Mimo że tomografia komputerowa jest bezpiecznym badaniem, istnieją pewne przeciwwskazania. Należą do nich ciąża (szczególnie w pierwszym trymestrze), nadwrażliwość na kontrastowe środki cieniujące (jeśli stosuje się je podczas badania) oraz niewystarczająca tolerancja na promieniowanie rentgenowskie. W przypadku pacjentów z chorobami nerek lub wątroby, może być wymagane dostosowanie dawki kontrastowego środka cieniującego.
Tomografia komputerowa – podsumowanie
TK to nieinwazyjne badanie obrazowe, które wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do uzyskania szczegółowych obrazów wewnętrznych struktur ciała. Jest polecane w celu diagnozy i monitorowania różnych schorzeń. Pacjent powinien odpowiednio się przygotować do badania, a istnieją pewne przeciwwskazania, które warto wziąć pod uwagę przed jego wykonaniem. W zależności od obszaru badanego istnieje wiele rodzajów tomografii komputerowej.
Dowiedz się więcej o Zakładzie Diagnostyki Radiologicznej:
W pracowni wyposażonej w trzy tomografy komputerowe – 128-warstwowy, 128-warstwowy z fluoroskopią oraz 640-warstwowy z obrazowaniem spektralnym – poza rutynowymi badaniami obrazowymi przeprowadza się kompleksową diagnostykę w zakresie głowy (z oceną atrofii i perfuzji mózgowej), układu naczyniowego w tym tętnic wieńcowych, płuc, narządu ruchu oraz diagnostykę onkologiczną z wykorzystaniem tomografii spektralnej oraz algorytmów sztucznej inteligencji. W pracowni wykonuje się biopsje pod kontrolą TK.
Poza tym w pracowni znajdują się dwa tomografy rezonansu magnetycznego 3T i 1,5T. Wykonywane są multiparametryczne badania mózgowia – z oceną dyfuzji, perfuzji mózgowej, tensora dyfuzji, spektroskopią protonową, badania serca pod kątem oceny mięśnia sercowego w spoczynku oraz w badaniu z adenozyną, pełne spektrum badań onkologicznych z badaniem MR całego ciała, badaniem MR jamy brzusznej i MR miednicy mniejszej. Zakład ma wieloletnie doświadczenie i prowadzi wieloośrodkową współpracę w zakresie diagnostyki raka prostaty. Poza tym wykonuje się tu badania kręgosłupa oraz stawów (np. kolanowych) z zastosowaniem dedykowanych cewek gwarantujących najwyższą jakością obrazu.
źródło:
https://www.gov.pl/web/cskmswia/zaklad-diagnostyki-radiologicznej